15 jan. 2025

Nieuwe aanwinst: portret Wiskje van Bouricius

Schilderij van J.F.A. Tischbein (1788)

Voor de collectie van Gemeentemuseum het Hannemahuis is het verfijnde portret van de Friese Wiskje, moeder van een groot gezin in Harlingen en echtgenote van een belangrijke bestuurder, een waardevolle aanwinst. Aangekocht in 2024 met steun van de Vereniging Rembrandt (mede dankzij haar Saskia Fonds) en de Vereniging Vrienden van Museum het Hannemahuis. De restauratie van de lijst werd mede mogelijk gemaakt door de Wassenbergh-Clarijs Fontein Stichting.

Wie was Wiskje van Bouricius (1742-1795)?

Wiskje (ook wel Wisckje) van Bouricius werd geboren in het Friese dorp Buitenpost en was van goeden huize. In 1764 trouwde Wiskje met mr. Martinus van Scheltinga (1736-1799). De uit Leeuwarden afkomstige Van Scheltinga studeerde rechten aan de Universiteit van Utrecht en bekleedde daarna tal van openbare ambten in Friesland. Tussen 1764 en 1795 was hij onder andere ontvanger-generaal van de Admiraliteit in Friesland, die in die tijd in Harlingen was gevestigd. 

Wiskje en haar man kochten in 1769 een monumentaal huis aan de Grote Bredeplaats in Harlingen, het verlengde van de Voorstraat waar Gemeentemuseum het Hannemahuis is gevestigd. In 1780 verhuisden ze naar Heerenveen, waar ze op Scheltinga State gingen wonen. Het paar kreeg maar liefst tien kinderen, van wie er één jong overleed. 

De schilder Tischbein

De schilder van het portret van Wiskje is Johann Friedrich August Tischbein (1750-1812). Deze in Maastricht geboren portretschilder is een telg uit een Duitse schildersfamilie, die met zijn portretten in olieverf en in pastel grote invloed heeft uitgeoefend op de Nederlandse portretkunst van de late achttiende eeuw en de eerste decennia van de negentiende eeuw. In de jaren tachtig van de achttiende eeuw verbleef hij regelmatig in Den Haag. Vanuit zijn functies zal Wiskjes echtgenoot Martinus regelmatig naar Den Haag zijn gereisd en het ligt voor de hand dat zij hem in 1788 vergezelde en zich daar heeft laten portretteren. Voor zover bekend is dit Tischbeins enige portret van een Fries of Friezin, al is de kans groot dat ook Wiskjes man als pendant is geportretteerd. Een dergelijk portret is echter niet bekend. Het portret van Wiskje kon door het museum rechtstreeks uit de familie worden verworven, waarin het zich sinds het ontstaan bevond.

Foto: Studio Jurjen Backer Dirks
Foto: Studio Jurjen Backer Dirks