Verleden tijd

Harlinger klokken

Bij de klokken in het museum zijn ware kunststukken: de wijzerplaten zijn fraai gegraveerd of beschilderd; de kast van de meest bijzondere klok, een zogenoemde planisferiumklok is belijmd met fineer en ingelegd met bloem- en vogelmotieven en bekroond door Atlas en aan weerszijden een bazuin blazende Faam. Wat deze klok écht bijzonder maakt is het hemelplein en het speelwerk met 12 melodieën. 

Ruim 250 jaar fungeerde de Harlinger familie Radsma (ook gespeld als Ratsma) als 'stadsklokkenist' - zij bepaalden in Harlingen het ritme van de dag. Daarnaast verdienden ze hun brood als uurwerkmakers. De Radsma's beschikten over zoveel vakmanschap, inzicht en kennis dat ze complexe uurwerken konden maken. Sommige gaven niet alleen de tijd aan, maar ook de dag, de maand en de datum, en de stand van de zon, de maan en planeten. 
In het museum is het grootste 'horlogerie' het meest bijzondere. Bovenin zit een 'planisferium': een soort schijf waarop het hemelsplein is afgebeeld. Wie de sterren daarin wil zien moet zich strekken, want met zo'n rijzige klok staan ze zelfs binnenshuis hoog aan de hemel. De klok bevat ook een speelwerk met twaalf melodieën, waaronder een vrije interpretatie van het Wilhelmus. 

Onder andere te zien

Planisferiumklok omstreeks 1760 gemaakt te Harlingen door Tjeerd Ratsma. Een planisferiumklok toont verschillende hemellichamen en hun bewegingen.

Planisferiumklok omstreeks 1760 gemaakt te Harlingen door Tjeerd Ratsma. Een planisferiumklok toont verschillende hemellichamen en hun bewegingen.

Detail staande klok rond 1740 in Harlingen gemaakt door Jacob Ratsma.

Detail staande klok rond 1740 in Harlingen gemaakt door Jacob Ratsma.

Wijzerplaat van planisferiumklok omstreeks 1760 gemaakt te Harlingen door Tjeerd Ratsma.

Wijzerplaat van planisferiumklok omstreeks 1760 gemaakt te Harlingen door Tjeerd Ratsma.

Gemeentemuseum Het Hannemahuis

Centrum voor Harlinger cultuur en historie

Meer info
Gemeentemuseum Het Hannemahuis